Tóm tắt: Chương trình Trung cấp lý luận chính trị mới được ban hành theo Quyết định số 292-QĐ/HVCTQG ngày 21/01/2021 của Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh về ban hành Chương trình đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở. Trong phần Nội dung cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin có nội dung triết học Mác-Lênin là phần học đầu tiên. Trong chương trình trung cấp lý luận chính trị những nội dung phần triết học Mác - Lênin đề cập nghiên cứu, học tập gắn với những vấn đề của thực tiễn đất nước đang đặt ra trong giai đoạn hiện nay cùng với sự phân bổ thời gian hợp lý cho các bài phù hợp với cho cả người dạy và người học. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay việc giảng dạy và học tập triết học Mác-Lênin tại các trường chính trị cũng cần có sự thay đổi nhằm đáp ứng đòi hỏi thực tiễn.
Từ khoá: Nội dung, thời gian môn triết học Mác-Lênin; trung cấp lý luận chính trị
Mục đích môn học triết học Mác - Lênin trang bị cho con người thế giới quan và phương pháp luận khoa học, cách mạng trong nhận thức và hoạt động thực tiễn của nhân lao động, là công cụ nhận thức vĩ đại để giai cấp công nhân nhận thức và cải tạo xã hội, cải tạo thế giới, xóa bỏ áp bức, bóc lột, bất công; giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, xây dựng chế độ xã hội mới tốt đẹp hơn đó là xã hội xã hội chủ nghĩa và xã hội cộng sản chủ nghĩa. Chương trình Trung cấp lý luận chính trị, triết học Mác-Lênin giúp hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học cho lực lượng vật chất - xã hội năng động và cách mạng nhất tiêu biểu cho thời đại ngày nay đó là đội ngũ đảng viên, cán bộ lãnh đạo quản lý địa phương, nhằm mục đích là cơ sở đặt nền móng cho việc xây dựng lập trường, bản lĩnh chính trị, xây dựng và nâng tầm tư duy, tầm lãnh đạo, quản lý cho đội ngũ cán bộ, đảng viên cơ sở. Để đạt được mục tiêu môn học chúng ta cần nhìn nhận tính khoa học hợp lý về nội dung và thời gian phân chia giảng dạy các bài phần triết học Mác - Lênin từ đó có những cách thức và phương pháp giảng dạy, nghiên cứu hiệu quả hơn.
Tính khoa học của phần triết học Mác - Lênin trong chương trình trung cấp lý luận chính trị hiện hành
Thứ nhất, sự khác biệt giữa chương trình trung cấp lý luận chính trị - hành chính trước với chương trình trung cấp lý luận chính trị hiện hành trong phần triết học Mác - Lênin
Chương trình Trung cấp lý luận chính trị - hành chính: Giáo trình viết dài; tên bài chính là hai phần của môn triết học Mác - Lênin, không phân định rõ ràng thành từng bài theo nội dung cơ bản do đó khó cho công tác phân chia thời gian giảng dạy, nghiên cứu và học tập; nội dung nghiên cứu tập trung đề cập những vấn đề mang tính lý luận kinh điển chưa có những nội dung đề cập yêu cầu gắn liên hệ lý luận với nhận thức và hoạt động thực tiễn của cán bộ đảng viên tại cơ sở đáp ứng đòi hỏi thực tiễn hiện nay. Thời gian dành cho việc giảng dạy, trao đổi trên lớp ít vì còn lại là thời gian dành cho học viên tự nghiên cứu mà điều này thì lại không khả quan do không có qui chế chặt chẽ cho việc kiểm tra, đánh giá phần tự học của học viên. Do vậy, khó đạt mục tiêu bài nắm vững được lượng kiến thức cần nghiên cứu cho môn học này, điều đó ảnh hưởng lớn tới việc tiếp thu kiến thức cho học viên và nâng cao chất lượng giảng dạy môn học này tại các trường chính trị tỉnh, thành phố.
Chương trình trung cấp Lý luận chính trị: Đối tượng và tiêu chuẩn học viên theo Quy định 57- QĐ/TW năm 2022 là cán bộ, công chức, viên chức; tốt nghiệp cao đẳng trở lên. Thực tế hiện nay đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở cơ sở đều có trình độ cao đẳng, đại học trở lên do đó đã nắm được các vấn đề lý luận của triết học Mác - Lênin tại các chương trình đào tạo trước.
Phần triết học Mác - Lênin trong giáo trình trung cấp Lý luận chính trị viết cô đọng, phân định thành các bài rất gọn và rõ ràng, vẫn đảm bảo tính khách quan, tính hệ thống, tính biện chứng, đặc biệt nhấn mạnh tính thực tiễn, đò hỏi tính ứng dụng cao.
Thứ hai, nội dung kiến thức và thời gian giảng dạy triết học Mác - Lênin trong chương trình trung cấp lý luận chính trị hiện nay chính là sự thay đổi có tính hợp lý và phù hợp với thực tiễn
Về thời gian: Phân chia thời gian cho từng bài nghiên cứu học tập trên lớp cụ thể và hợp lý do đó có thời gian cho việc nghiên cứu một cách có hệ thống các nội dung cơ bản ngay ở trên lớp nên thuận tiện cho việc triển khai giảng dạy, nghiên cứu, học tập, làm rõ các nội dung lý luận, gắn lý luận với thực tiễn.
Thời đại hiện nay là thời đại bùng nổ thông tin, cuộc sống ngày càng phát triển với công nghệ kỹ thuật tiên tiến nên việc tiếp cận thông tin, tri thức dễ dàng. Như chúng ta đều biết thế giới thay đổi, biến động liên tục, mỗi sự kiện, hiện tượng trong thế giới ngày nay cũng luôn thay đổi nhanh chóng và được cập nhật tràn ngập trên internet. Việc tìm kiếm thông tin cập nhật kiến thức kịp thời trong thời buổi khi mà công nghệ lên ngôi với các công cụ, thiết bị hiện đại và sự phát triển Internet, cả thế giới như nằm gọn trong tầm tay bạn. Mọi kiến thức được tập hợp và tìm kiếm dễ dàng qua Internet. Chỉ với công cụ tìm kiếm đơn giản đó học viên có thể thấy những kiến thức mà mình mong muốn, do đó rất thuận lợi cho các học viên tìm kiếm thông tin, tri thức lý luận về những vấn đề cơ bản triết học Mác - Lênin. Vì thế, vấn đề cần đề cập và nghiên cứu trên lớp chính là xây dựng, hình thành thế giới quan, niềm tin và phương pháp khoa học cho học viên để nhận thức và giải quyết tốt trước những thay đổi của thực tiễn. Thời gian dành cho môn học Triết học Mác - Lênin trong chương trình Trung cấp lý luận chính trị đã đáp ứng được yếu tố, bao gồm:
Xác định được vai trò quan trọng của môn học: Triết học Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng cho Đảng ta, do đó cần dành đủ thời gian để học viên nắm vững nội dung.
Xác định tính chất của đối tượng học: Học viên Trung cấp lý luận chính trị là những cán bộ, đảng viên có nhu cầu nâng cao trình độ lý luận chính trị, đòi hỏi phân bổ thời gian tập trung vào kiến thức trọng tâm, hệ thống và đòi hỏi tính ứng dụng cao.
Xác định đúng, đủ khối lượng kiến thức: Nội dung môn học khá rộng, bao gồm nhiều vấn đề lý luận quan trọng phù hợp với thời gian phân bổ từng bài.
Về nội dung kiến thức: Trong Chương trình trung cấp lý luận chính trị hiện nay nội dung triết học Mác - Lênin đã được thiết kế phù hợp với yêu cầu thực tiễn, giúp việc giảng dạy, học tập nhằm:
Nắm vững những vấn đề cơ bản của triết học Mác-Lênin, khung lý thuyết hệ thống nắm lại các vấn đề lý luận triết học như khái niệm, nội dung, tính chất, ý nghĩa phương pháp luận; Đồng thời dành thời gian làm sáng tỏ mục đích nghiên cứu những vấn đề cơ bản của Triết học Mác-Lênin gắn với tính thực tiễn cuộc sống. Áp dụng những kiến thức đã học vào việc phân tích, đánh giá, lý giải các hiện tượng xã hội, giải quyết các vấn đề thực tiễn trong công tác làm sáng tỏ tính khách quan khoa học các quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước trong thực tiễn; giúp học viên nâng cao năng lực tư duy, nâng cao nhận thức, có quan điểm khách quan, rèn tư duy khoa học, tư duy biện chứng, tư duy lịch sử và phương pháp biện chứng, hoàn thiện kỹ năng lãnh đạo, quản lý cho bản thân để vận dụng được vào thực tiễn của cán bộ, đảng viên tại cơ sở.
Nội dung có thêm bài Quan điểm triết học Mác - Lênin về con người, đây là nội dung rất cần thiết nhằm xây dựng người mới gắn với phát triển lực lao động chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, giúp đội ngũ đảng viên nhận thức được vai trò của mối quan hệ biện chứng giữa cá nhân và xã hội từ đó có những quyết sách giải quyết hài hoà mối quan hệ này tại ở cơ sở gắn với nền kinh tế thị trường, xu hướng hội nhập. Điểm nhấn khác biệt dễ nhận thấy nhất là trong mỗi bài thường có thêm các mục có nội dung gắn vai trò của các quan điểm triết học Mác - Lênin với nhận thức và hành động của đội ngũ đảng viên, cán bộ lãnh đạo quản lý cơ sở trước những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, đây thực chất là yêu cầu có sự thay đổi về chất cho đối tượng học viên sau khi nghiên cứu khái niệm, nội dung, ý nghĩa các vấn đề lý luận xong cần phải biết vận dụng vào bản thân cá nhân và thực tiễn công tác nhằm củng cố niềm tin, tư tưởng, rèn kỹ năng cho cán bộ đảng viên hiện nay.
Để nâng cao chất lượng đào tạo phù hợp với thời gian, nội dung, mục tiêu và đáp ứng yêu cầu thực tiễn ngày càng lớn đòi hỏi quá trình học tập và giảng dạy tại các trường Chính trị hiện nay cần:
Làm mới bài giảng phù hợp với từng lớp không chỉ để thể hiện nội dung mà cần làm mới cả phương pháp giảng, cách thức tiếp cận ở mỗi phần trong bài giảng. Ngay từ khâu soạn giáo án giảng viên cần đầu tư nguồn tư liệu về thực tiễn phong phú, sinh động để làm rõ cho nội dung lý luận. Lý luận cần được diễn đạt ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu có thể minh họa bằng những câu chuyện thực tiễn, cần hướng học viên vận dụng lý luận gắn với bản thân và thực tiễn công tác.
Việc sắp xếp thời gian hợp lý sẽ giúp học viên tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn. Các giảng viên cần linh hoạt điều chỉnh chương trình giảng dạy, kết hợp các hình thức giảng dạy đa dạng để thu hút sự chú ý của học viên.
Hiện nay thế lực thù địch, phản động với mục đích nhằm xóa bỏ nền tảng tư tưởng của Đảng, nhằm làm mất phương hướng, giảm sút ý chí chiến đấu của Đảng cộng sản, các thế lực phản động cố gắng chứng minh “tính lỗi thời của học thuyết Mác-Lênin; phủ định những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin; phủ nhận con đường xây dựng đất nước của Việt Nam là độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội. Để làm tốt việc đấu tranh phản bác, giảng viên cần gắn với Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, cụ thể hóa nội dung nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch trong từng nội dung bài giảng, dành thời gian cho đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch lồng ghép nội dung này thông qua phân tích, thảo luận.
Thông qua giảng dạy, học tập, nghiên cứu cần liên hệ quan điểm triết học với người học cụ thể là cán bộ, đảng viên điều đó giúp cho họ rèn luyện việc xây dựng, hình thành quan điểm khách quan gắn với lối tư duy biện chứng khoa học, có tầm nhìn sâu sắc, bao quát tất cả các khía cạnh, phương diện, không chỉ cho hoạt động hiện tại, mà còn xác định được tính tổng thể phản ánh mục tiêu lâu dài, không rơi vào những cái trước mắt, cục bộ, duy ý chí, áp đặt, bảo thủ, chỉ làm theo ý mình. Cần có những công cụ, biện pháp chống biểu hiện suy thoái cho khắc phục lười học chính trị, nâng cao ý thức tự học của học viên, cán bộ đảng viên cần biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến hợp lý của người khác, thực hành tốt sự thống nhất lý luận với thực tiễn.
Như vậy, triết học Mác-Lênin có vai trò góp phần hình thành nhân sinh quan, thế giới quan duy vật biện chứng, phương pháp luận phổ biến cho nhận thức khoa học và thực tiễn cách mạng, nâng cao tầm nhìn, tư duy, phương pháp, kỹ năng lãnh đạo, quản lý và vận dụng thực tiễn cho đội ngũ cán bộ cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở, Vì vậy, việc nhận thức tính đúng đắn khoa học về nội dung chương trình và kết cấu thời gian hợp lý môn học này sẽ có cách thức nghiên cứu, triển khai và phương pháp giảng dạy, học tập hiệu quả./.
|
