NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở KHOA NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT – CẦN TRÁCH NHIỆM VÀ SỰ SÁNG TẠO CỦA MỖI GIẢNG VIÊN

Th.s Nguyễn Thị Nga – Giảng viên Khoa Nhà nước và Pháp luật

Tóm tắt: Nghiên cứu khoa học (NCKH) giúp giảng viên Trường chính trị mở rộng được vốn kiến thức của mình và vận dụng những kiến thức lý luận ấy vào trong thực tiễn giảng dạy. Đồng thời NCKH còn giúp cho người giảng viên có được phong cách và phương pháp làm việc khoa học, đặt các vấn đề trong một khung tác động đa chiều với cách nhìn khách quan, chính xác. Tuy nhiên, muốn đạt được điều đó đòi hỏi việc NCKH cần có trách nhiệm và sự sáng tạo của giảng viên. Bài viết làm rõ những kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại từ đó chỉ ra các giải pháp nâng cao trách nhiệm và sự sáng tạo trong NCKH của giảng viên khoa Nhà nước và Pháp luật (NN&PL) ở Trường Chính trị Trường Chinh.

Từ khóa: Nghiên cứu khoa học, trách nhiệm, sáng tạo, giảng viên

Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII đã khẳng định: “Tiếp tục phát triển toàn diện nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự cường và phát huy giá trị, văn hoá con người Việt Nam”[1].

Theo đó, đối với mỗi cán bộ, đảng viên hiện nay, trong đó có giảng viên trường chính trị các tỉnh thì hoạt động NCKH lại càng đặt ra thiết thực, cụ thể hơn bao giờ hết, bảo đảm cho hoạt động này luôn mới, có tính hấp dẫn, mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn thể hiện vai trò chiến sĩ kiên cường trên mọi mặt trận, là người lao động giỏi, sáng tạo giỏi, là người tiên phong trong công cuộc đổi mới và hoàn thành tốt các chức năng, nhiệm vụ được giao. Trong các trường chính trị, giảng viên là lực lượng trực tiếp làm công tác giảng dạy và NCKH; là nhân tố quyết định phần lớn đến chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục, đào tạo, NCKH, giữ vững và phát huy vị thế, uy tín của các trường chính trị.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác NCKH, trong những năm gần đây, việc đẩy mạnh NCKH đã được lãnh đạo Trường Chính trị Trường Chinh xác định là một trong những hoạt động chủ yếu để nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, đồng thời nâng cao chất lượng giảng dạy của Nhà trường. Chính vì vậy, Đảng ủy và Ban Giám hiệu Nhà trường luôn quan tâm đến công tác NCKH, lãnh đạo và chỉ đạo kịp thời, quan tâm sâu sát đến công tác NCKH. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, ngày 20/01/2021, Đảng ủy trường Chính trị Trường Chinh đã ban hành Nghị quyết số 03-NQ/ĐU về “Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, đáp ứng yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại Trường Chính trị Trường Chinh trong giai đoạn hiện nay". Đặc biệt, nhiệm vụ trọng tâm hiện nay của Trường là tập trung xây dựng Trường Chính trị Trường Chinh đạt chuẩn theo Quy định số 11- QĐ/TW của Ban Bí thư ngày 19/5/2021 về trường chính trị chuẩn thì nhà trường đã quyết liệt chỉ đạo các khoa, phòng thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ để thực hiện Nghị quyết của trường và Quy định của Ban Bí thư. Trong bối cảnh chung đó, hoạt động NCKH của Khoa Nhà nước và Pháp luật (NN&PL) đã có những chuyển biến bước đầu và khởi sắc.

Với đội ngũ 09 giảng viên trong đó có 08 giảng viên là thạc sĩ, 01 giảng viên chuẩn bị bảo vệ thạc sĩ, có 02 đồng chí đang là nghiên cứu sinh, 04 đồng chí là giảng viên chính, đây là đội ngũ có đủ năng lực chuyên môn để tham gia nghiên cứu khoa học, góp phần vào nâng cao chất lượng giảng dạy của khoa và nhà trường. Theo đó, những chủ trương và hoạt động nghiên cứu khoa học của nhà trường đã được triển khai đồng bộ, thống nhất, thu hút hầu hết các giảng viên của khoa tham gia. Nhiều sản phẩm, công trình khoa học là đề tài các cấp (cấp tỉnh, cấp trường), sách chuyên khảo, tham khảo, giáo trình, tài liệu, chuyên đề, bài báo khoa học, các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật; bổ sung cập nhật, phát triển chương trình đào tạo,… do lực lượng giảng viên trong khoa đảm nhiệm và tham gia có chất lượng tốt. Trong năm 2024, các giảng viên của khoa đã có các viết bài Nội san tham gia cả 3 số của nhà trường, viết tin đăng website trường, một số giảng viên có bài biết tham gia Hội thảo khoa học (HTKH) cấp Bộ, cấp tỉnh, cấp trường và bài đăng Tạp chí mã số ISSN, bài đăng HTKH cấp Học viện, bài đăng HTKH quốc tế của Đại học Bình Dương. Khoa có 01 đồng chí tham gia đề tài khoa học (ĐTKH) cấp tỉnh (đề tài đang trong quá trình thực hiện). Nhóm đề tài khoa học cấp cơ sở của khoa đã bảo vệ thành công ĐTKH cấp trường (đạt 75,3 điểm); tổ chức thành công HTKH cấp trường phục vụ ĐTKH … Khoa cũng đã tổ chức HTKH độc lập với chủ đề “Phát huy dân chủ ở cơ sở trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu ở tỉnh Nam Định”; kết quả có được từ các bài viết trong Kỷ yếu và với nội dung thảo luận tại HTKH đã phục vụ trực tiếp cho hoạt động giảng dạy của Khoa. Một số giảng viên tham gia viết bài cho HTKH Khoa Xây dựng Đảng, Khoa Lý luận cơ sở và Phòng Quản lý đào tạo và NCKH. Đây là nguồn động lực vô cùng quan trọng, góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong NCKH của giảng viên của Khoa.

Tuy nhiên, so với yêu cầu đòi hỏi từ thực tiễn, đổi mới sáng tạo và trách nhiệm trong NCKH của giảng viên trong Khoa vẫn còn một số những hạn chế, bất cập về cách thức, biện pháp tổ chức thực hiện. Sự lãnh đạo, chỉ đạo có lúc chưa kịp thời, xác định yêu cầu, khai thác tiềm năng thế mạnh của giảng viên và đầu tư các nguồn lực cho NCKH chưa thực sự tương xứng. Việc khám phá, tìm tòi đưa ra ý tưởng mới về hướng nghiên cứu, cách tiếp cận mới hoặc các luận điểm, giải pháp mang tính đột phá chưa nhiều, hàm lượng khoa học, tính mới, tính độc đáo, tính hữu ích còn chưa đậm độ, vẫn còn biểu hiện trùng lặp, giao thoa về nội dung, hình thức kết cấu. Dấu ấn cá nhân, sức sáng tạo, mức độ lan tỏa, ảnh hưởng, tính ứng dụng của một số công trình khoa học chưa thực sự rõ ràng, làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hiệu quả của giảng dạy và NCKH. Một số giảng viên mới chỉ quan tâm đến việc tham gia viết bài trong phạm vi cấp trường mà chưa quan tâm đến việc viết bài tham gia Tạp chí có mã số ISSN hoặc tham gia các hội thảo, tọa đàm cấp trường mà chưa tham gia hội thảo ở các cấp cao hơn …

Trong thời gian tới, để khơi dậy sự sáng tạo và trách nhiệm trong NCKH của các giảng viên Khoa NN&PL, cần đặc biệt quan tâm đến một số nội dung sau:

Thứ nhất, tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của các giảng viên.

Quán triệt thực hiện nghiêm nghị quyết, chỉ thị, thông tư, quy chế, quy định, chiến lược về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhất là Kết luận số 69-KL/TW ngày 11/01/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 01/11/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 45-NQ/TW của Hội nghị Trung ương lần thứ Tám (khóa XIII) về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới; Nghị quyết số 03-NQ/ĐU ngày 20/1/2021 Đảng ủy Trường Chính trị Trường Chinh về “Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, tổng kết thực tiễn, đáp ứng yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại Trường Chính trị Trường Chinh trong giai đoạn hiện nay"; Quy định số 11- QĐ/TW của Ban Bí thư ngày 19/5/2021 về trường chính trị chuẩn …

Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường, cấp ủy, lãnh đạo Khoa nhanh chóng rà soát, điều chỉnh, bổ sung, xây dựng, ban hành kế hoạch, chương trình hành động, tạo được sự nhảy vọt về chất trong nghiên cứu khoa học. Cần tổ chức triển khai, giao nhiệm vụ cụ thể gắn với chức trách, nhiệm vụ của giảng viên thực hiện có chất lượng, hiệu quả hoạt động đổi mới sáng tạo trong NCKH và gắn kết chặt chẽ với hoạt động giảng dạy. Thúc đẩy phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt, nghiên cứu khoa học tốt”, mỗi nhà giáo, nhà khoa học trong nhà trường là tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo.

Thứ hai, xây dựng môi trường NCKH dân chủ, sáng tạo.

Theo đó, cấp ủy, lãnh đạo Khoa cần tổ chức thường xuyên các hoạt động đối thoại, xây dựng mối quan hệ gắn bó chặt chẽ giữa tập thể khoa với đội ngũ giảng viên. Thường xuyên duy trì sinh hoạt học thuật và quản lý hoạt động NCKH của giảng viên, phát huy dân chủ trong khoa học, tạo sự cọ sát, tranh luận về khoa học, khuyến khích những ý tưởng, tư duy, cách làm mới. Bên cạnh đó, cần kết hợp giữa xây dựng, tôn vinh tấm gương sáng với nhắc nhở, đôn đốc những biểu hiện lệch lạc trong hoạt động NCKH; tạo điều kiện để giảng viên được học tập nâng cao trình độ chuyên môn, bảo đảm số lượng giảng viên có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ ngày càng tăng, đáp ứng nhu cầu của nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và NCKH.

Thứ ba, phát huy tính tích cực, chủ động đổi mới sáng tạo trong NCKH của giảng viên.

Mỗi giảng viên biết tự xây dựng kế hoạch NCKH của cá nhân phù hợp với chức trách, nhiệm vụ. Kế hoạch NCKH phải chi tiết, cụ thể, chính xác; cần chủ động, linh hoạt, nhạy bén tìm ra cách thức, biện pháp giải quyết tốt các nhiệm vụ NCKH, tránh để chậm tiến độ và luôn đề cao chuẩn mực liêm chính học thuật và các nguyên tắc ứng xử trong nghiên cứu. Mỗi giảng viên cần nhận thức đúng đắn và có tinh thần, trách nhiệm, xác định rõ động cơ, nỗ lực quyết tâm trong NCKH, từ đó bồi đắp ý chí, phấn đấu, hình thành nhu cầu tự thân, biết cách vượt qua mọi khó khăn, cản trở nhằm tiếp thu, làm giàu hệ tri thức khoa học, tạo tiền đề vững chắc để không ngừng đổi mới sáng tạo trong NCKH.

Thực hiện tốt những yêu cầu, giải pháp trên sẽ giúp cho hoạt động NCKH ở Khoa NN&PL có tính sáng tạo, mới mẻ, đồng thời mỗi giảng viên phải thực sự là những người có tầm, có tâm, làm ra những sản phẩm khoa học hữu ích để phát triển nhà trường, địa phương, đất nước và hưởng ứng việc tổ chức thành công Đại hội Chi bộ Khoa NN&PL, Đại hội Đảng bộ nhà trường và Đại hội Đảng các cấp trong thời gian sắp tới./.